dr hab. Elżbieta Stephan
Instytut Fizyki
Uniwersytet Śląski
Co sprawiło, że zainteresowała się Pani fizyką?
Trudno wskazać jeden powód. To było dawno, ale pamiętam jeszcze niektóre „kamienie milowe". Najpierw była znakomita książka dla dzieci „Rozmowy o fizyce”, którą podkradałam starszej siostrze, zresztą też fizyką zainteresowanej, później lekcje fizyki prowadzone przez świetną nauczycielkę, a jeszcze później książki popularnonaukowe dotyczące fizyki cząstek. Właśnie sobie przypomniałam, że wzięłam nawet udział w konkursie na referat dotyczący tematu kwarków. Spędziłam nad tym pół wakacji i nie dostałam nawet najmniejszego wyróżnienia. Jak widać zupełnie mnie to nie zraziło.
Ukończyłam studia fizyki na Uniwersytecie Śląskim. Na ostatnim roku przez jeden semestr studiowałam na Uniwersytecie w Kopenhadze.
Co najbardziej Pani lubi w swoim zawodzie? Co Pani sprawia największą trudność w Pana/Pani pracy?
W swojej pracy najbardziej lubię różnorodność. Zajmuję się fizyką eksperymentalną, w której mamy do dyspozycji najdroższe zabawki świata, a do rozwiązania mnóstwo problemów o różnym charakterze. Czasem trzeba wymyślić nowy projekt, a innym razem zwyczajnie coś posklejać, albo przetestować elektronikę. Na koniec przeprowadzamy prawdziwe śledztwo z użyciem komputera, by zrozumieć, co w zebranych danych pomiarowych się kryje. Lubię pracę w niewielkich zespołach, a dzięki współpracy międzynarodowej i realizacji projektów w laboratoriach zagranicznych, m.in. w Szwajcarii i Holandii, poznałam wiele osób z różnych krajów kultur. Z drugiej strony wspomniana różnorodność zagadnień i praca pod presją czasu bywają trudne, ale dobra współpraca w grupie ułatwia radzenie sobie z problemami i stresem.
Czy zastanawiała się kiedyś Pani nad zmianą zawodu? Jeśli tak to na jaki?
Cóż, pod koniec doktoratu, trochę zmęczona i przytłoczona pracą, zastanawiałam się nad przekwalifikowaniem się na informatyka. Lubiłam programować i lubiłam się uczyć nowych rzeczy. Ostatecznie przetrwałam kryzys, a pewnie trochę uzależniłam się od adrenaliny towarzyszącej eksperymentom, i tak pozostałam w fizyce.
Jaki jest Pani ulubiony dział fizyki? Czy jest jakieś fizyczne pytanie, na które chciałaby chciałaby Pani znać odpowiedź? Jaki dział fizyki jest najbardziej przyszłościowy?
Najbardziej interesuje mnie budowa materii i oddziaływania między jej najmniejszymi składnikami. Dlatego zajmuję się zagadnieniami fizyki jądrowej oraz fizyką cząstek elementarnych. A jaki jest najbardziej przyszłościowy dział fizyki? Trudno powiedzieć. Tematy dotyczące fundamentalnych cząstek i oddziaływań zawsze będą fascynować ludzkość i pewnie nigdy nie poznamy odpowiedzi na wszystkie pytania. Dziś pytamy o asymetrię świata (dlaczego jest zbudowany z materii, a nie po równo: z materii i antymaterii?), o ciemną materię, naturę neutrin i te pytania uważam za bardzo istotne. Nie ukrywam, że bardzo chciałabym poznać na nie odpowiedzi. Czym będziemy się najbardziej interesować za kilkadziesiąt lat? Trudno wywróżyć, ale na pewno wieloma różnymi zagadnieniami, podobnie jak dziś, zarówno z zakresu badań fundamentalnych, jak i praktycznych rozwiązań opartych o nowe odkrycia. W nauce też obowiązują pewne mody i obecnie wiele mówi się o kwantowym podejściu do informacji, kwantowym splątaniu. To jest bardzo ważny i ciekawy obszar fizyki z potencjalnymi poważnymi zastosowaniami. Ale w fizyce najlepsze jest to, że nieustannie nas zaskakuje. Nie możemy sobie zaplanować, odkryć, a te z kolei prowadzą do zupełnie niespodziewanych zastosowań.
Czy trudno zostać fizykiem? Czy uważa Pani, że każdy może zostać fizykiem? Czy warto uczyć się fizyki? Jaką radę dałaby Pani komuś zainteresowanemu fizyką? Jakimi cechami powinien odznaczać się fizyk?
Czy każdy może zostać fizykiem? Podobnie można spytać, czy każdy może zostać lekarzem, architektem, sportowcem, rzemieślnikiem, muzykiem i za każdym razem uczciwa odpowiedz brzmi: nie. Różnimy się predyspozycjami, zdolnościami, ale i zainteresowaniami. W przypadku fizyki potrzebne są, najogólniej mówiąc, pewne zdolności do nauk ścisłych. Z drugiej strony: czy jeśli ktoś nie ma potencjału do kariery sportowej, to ma rezygnować z uprawiania sportu dla własnej przyjemności? Jeśli fizyka Cię zainteresuje, to po prostu ja poznawaj: w szkole i nie tylko, czytaj, oglądaj programy i filmy, wykonuj proste eksperymenty albo obliczenia, odwiedzaj nas na warsztatach dla szkół i ciesz się tym wszystkim. Nie poddawaj się, nawet jak wydaje się na początku trudne. Może się okaże, że to jednak dla Ciebie i wtedy zrób wszystko, by zostać fizykiem. A jeśli fizyka nie jest Twoją drogą zawodową, to ciekawie spędzisz czas. Ponieważ zaś fizyka jest wszędzie i we wszystkim, to przyda się na pewno: albo przy studiowaniu innych dziedzin, albo np. na kursie żeglarskim.
Jakimi cechami powinien odznaczać się fizyk? Znam wielu fizyków i oni są generalnie bardzo różne. Potrzebna jest ciekawość świata, dociekliwość, krytyczne spojrzenie, a nie zaszkodzi też odrobina wyobraźni.
Po co nam fizyka? Czy dałoby się żyć bez fizyki? Jaki według Pani fizyka ma wpływ na nasze codzienne życie?
Fizyka opisuje świat, więc nie można go sobie wyobrazić „bez fizyki". Ale czy można w tym świecie żyć bez zrozumienia jego podstaw fizycznych? Pewnie tak, tylko czy chcemy tak żyć? Szkoda zrezygnować ze zrozumienia, jak świecą gwiazdy, z czego się składamy i jak powstał świat. A od strony praktycznej, no cóż, można zrezygnować z telefonu komórkowego i GPS-a, a idąc dalej: diagnostyki medycznej, wreszcie z elektryczności. Właściwie trzeba by zrezygnować ze wszelkich zdobyczy cywilizacyjnych, a w naszym klimacie trudno będzie przetrwać. Można jednak wybrać inną wersję i powiedzieć tak: ludzkość jako całość z fizyki nie rezygnuje i nadal korzystam z wszelkich odkryć i wynalazków, ale ja osobiście nie muszę rozumieć urządzeń, z których korzystam. To jest możliwe rozwiązanie, które jednak niesie pewne ryzyko. Przestajemy wtedy rozumieć świat wokół nas i można nas łatwo oszukać, wmówić, że coś jest niebezpieczne, albo wręcz przeciwnie, bezpieczne i korzystne, gdy takie nie jest. Nikt z nas nie jest w stanie znać się na wszystkim, ale zawsze lepiej jest wiedzieć i rozumieć więcej.
Czy myśli Pani, że w przyszłości dużo osób będzie pracowało w zawodach związanych z fizyką?
Już teraz tak jest i ten trend będzie się nasilał. Wiele moich koleżanek kolegów pracuje w fizyce medycznej. Są to zarówno absolwenci fizyki, jak i fizyki medycznej. Cała diagnostyka medyczna (rezonans magnetyczny, tomografia, PET i inne) oraz wiele metod terapii opiera się na zaawansowanych metodach fizycznych i wymaga udziału fizyków. To jest zresztą szalenie ciekawa praca, a równolegle można przygotowywać doktorat. Fizycy są też potrzebni w monitorowaniu zagrożeń środowiskowych, w badaniach materiałów dla przemysłu, w przemyśle związanym z techniką próżniową w dziesiątkach innych miejsc, oczywiście również tych powiązanych z przyszłą energetyką jądrową. Paradoks polega na tym, ze fizycy mają tak różnorodne możliwości kariery zawodowej, ze nie identyfikuje się ich z określoną ścieżką, z jedną konkretną pracą, może poza zawodem nauczyciela czy naukowca. Stąd pokutuje zupełnie nieaktualna opinia, ze fizyk to zawód mało praktyczny. W krajach o silniejszym i bardziej rozwiniętym innowacyjnym przemyślę studia fizyki są bardzo popularne z uwagi na ogromne zapotrzebowanie przemysłu. Nieraz trudno kogoś zachęcić do doktoratu z fizyki na prestiżowej uczelni, bo przemysł kusi absolwentów wysokimi zarobkami. My jeszcze gonimy takie gospodarki, ale już opcji pracy dla fizyka, poza oczywiście szkołą, uczelnią i instytutem badawczym, jest naprawdę wiele. Tylko absolwentów stanowczo za mało.
O czym warto pamiętać ucząc się fizyki?
O tym, że fizyka jest prosta. Zajmuje się najprostszymi, najbardziej elementarnymi procesami. By stała się prosta dla nas, musimy ją zrozumieć. Żaden wzór nie jest ważny „sam z siebie i dla siebie”, ale jest zapisem jakiegoś prawa czy zależności między wielkościami fizycznymi i nie od wzoru powinniśmy zacząć. Możemy sprawnie przekształcać wzory, poprawnie rozwiązać zadanie, a nadal nie rozumieć istoty problemu i nie wiedzieć, dlaczego taki wzór i takie podejście znajdują w tym przypadku zastosowanie. Dobrze mieć na początku drogi dobrego przewodnika, czyli nauczyciela, który nauczy nas myślenia i opisywania świata w określony sposób. Wiele zagadnień w fizyce się łączy, więc jak już zrobimy krok do zrozumienia jednego z nich, to zwykle zyskujemy narzędzia do wykorzystania w zupełnie innym dziale fizyki. Jest fala na wodzie i fala dźwiękowa, i fala elektromagnetyczna, jak np. światło czy promieniowanie rentgenowskie. Opis fali i zjawisk falowych jest jeden, więc to wszystko dostajemy w promocji. Nie mogę sobie odmówić użycia sloganu: „Naprawdę warto!”
dr Katarzyna Balin
Instytut Fizyki im. A. Chełkowskiego Uniwersytet Śląski w Katowicach
Co sprawiło, że Pani zainteresowała się fizyką?
Fizyką zainteresowałam się w dość młodym wieku, bo już w szkole podstawowej, chociaż wtedy jeszcze nie byłam stuprocentowo przekonana, że z fizyką zwiążę swoją przyszłość. To, co spodobało mi się w fizyce to wszelkiego rodzaju zasady, prawa i wzory, które pozwalają nam opisać i zrozumieć otaczający nas świat. Jak tworzą się gwiazdy, dlaczego planety poruszają się po swoich orbitach, jak skonstruować most, jak wytworzyć energię elektryczną, jak zmierzyć temperaturę, czy co się stanie, jeśli zderzymy ze sobą cząstki - na te i wiele innych pytań odpowiada właśnie fizyka. W szkole średniej wybrałam klasę o profilu matematyczno-fizycznym i moje zainteresowanie fizyką tylko się pogłębiło.
Co najbardziej Pani lubi w swoim zawodzie?
Aktualnie pracuję na Uniwersytecie Śląskim jako nauczyciel akademicki; pracuję ze studentami i prowadzę równocześnie badania naukowe. To, co najbardziej lubię w swoim zawodzie to prowadzenie badań naukowych, w dużej mierze wiąże się to z pracą w laboratorium i przeprowadzaniem różnorakich eksperymentów. Bardzo często prowadzę badania w interdyscyplinarnych zespołach współpracując np. z chemikami, biologami, paleontologami, geologami czy lekarzami. Ten aspekt mojej pracy wymaga ode mnie poszerzenia wiedzy z zakresu innych dziedzin nauki, zaplanowania i wykonania eksperymentów tak by przybliżały rozwiązanie danego problemu badawczego - czasem jest to trudne, ale zawsze bardzo ciekawe. Interdyscyplinarna współpraca pozwala mi także poznać interesujących ludzi, pasjonatów nauki.Z drugiej strony praca się studentami również daje mi mnóstwo satysfakcji wspomaganie studentów w procesie uczenia się, obserwowanie jak studenci zaczynają rozumieć nawet najtrudniejsze zagadnienia i jak znajdują rozwiązania różnorakich problemów naukowych, jest czymś niesamowitym.
Jakie studia Pani ukończył ukończyła?
Ukończyłam studia na kierunku Fizyka na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, a następnie również na Uniwersytecie Śląskim studia doktoranckie z zakresu fizyki.
Jaki jest Pani ulubiony dział fizyki?
Mój ulubiony dział fizyki to fizyka ciała stałego. Celem fizyki ciała stałego jest próba zrozumienia, jak makroskopowe właściwości ciał stałych (np. własności optyczne, termiczne, elektryczne) wynikają z ich mikroskopowych właściwości skali atomowej. W bardzo dużym uproszczeniu jest to badanie ciał stałych przy użyciu kombinacji metod eksperymentalnych (pozwalających poznać ich strukturę i własności), z teoretycznymi metodami mechaniki kwantowej, mechaniki statystycznej, termodynamiki czy elektromagnetyzmu. To właśnie dzięki fizyce ciała stałego możemy dziś korzystać z telefonów i komputerów, wytwarzać lasery, tworzyć urządzenia do diagnostyki medycznej, czy materiały o określonej funkcjonalności. I chyba ze względu na tak szeroki zakres tematów dział ten wydaje mi się najbardziej interesujący.
Jaki według Pani fizyka ma wpływ na nasze codzienne życie?
Fizyka jest nauką, która pomaga nam nie tylko zrozumieć, ale też poprzez rozwój technologii kształtować świat, w którym żyjemy. Fizyka jest nie tylko w laboratoriach jest wszędzie, gdzie spojrzymy i bada wszystko, co ma miejsce we wszechświecie. W zasadzie cokolwiek robimy w codziennym życiu ma związek z fizyką: chodzenie, widzenie kolorów, gotowanie, podróżowanie, komunikacja czy diagnostyka medyczna opierają się o zasady fizyki i na gruncie fizyki mogą być bardzo precyzyjnie opisane. Sam rozwój fizyki znacząco wpływa też na rozwój nauki nawet w dziedzinach takich jak geologia, medycyna, inżynieria materiałowa, transport czy telekomunikacja. A postępy w fizyce to prowadzą do powstawania nowych technologii i urządzeń dzięki, którym nasze życie staje się coraz lepsze i wygodniejsze.
Czy warto uczyć się fizyki?
Zdecydowanie tak: fizyka pozwala zrozumieć otaczający nas świat zarówno ten naturalny jak i technologiczny co jest ważne samo w sobie. Dodatkowo nauka fizyki znacząco zwiększa umiejętności rozwiązywania złożonych problemów, czy to eksperymentalnie, czy analitycznie. Także można powiedzieć, że nauka fizyki pozwala na zdobycie uniwersalnych umiejętności, które są będą cenne w zawodach związanych z nauką, technologią, ale też w zawodach opartych np. na analizie danych.
Czy trudno zostać fizykiem?
Myślę, że nie jest to trudne dla osoby, która jest fizyką zainteresowana. Na pewno pomocne byłoby dobre przygotowanie matematyczne i wybór klasy o profilu matematyczno-fizycznym/przyrodniczym lub technicznym w szkole średniej. A następnie podjęcie studiów na kierunku fizyka lub jeśli ktoś woli bardziej interdyscyplinarne kierunki np. na kierunku biofizyka, fizyka medyczna czy geofizyka. Program studiów zawsze przygotowany jest w taki sposób by systematycznie uczący się student zdobywał umiejętności, które w późniejszym czasie wykorzysta do rozwiązywania coraz to bardziej złożonych i nieraz bardzo abstrakcyjnych problemów. Na początku trudno zrozumieć czy opisać pewne problemy, ale po jakimś czasie staje się to coraz łatwiejsze.
Jaką radę dałaby Pani komuś zainteresowanemu fizyką?
Sugerowałabym takiej osobie by pogłębiała swoją wiedzę w temacie, który ją interesuje zapoznając się z różnego rodzaju źródłami. Mogą to być podręczniki, książki popularnonaukowe, strony internetowe czy nawet filmy na YouTube. W przypadku młodzieży szkolnej czy studentów sugerowałabym aktywne uczestnictwo w zajęciach. A jeśli coś jest niejasne, to nie należy się zniechęcać warto poprosić o wsparcie, czasem nauka w grupie lub pomoc nauczyciela pozwalają niejasności szybko wyjaśnić. Warto również brać udział w różnego rodzaju konkursach czy olimpiadach, uczestniczyć w warsztatach, szkołach letnich czy wydarzeniach popularnonaukowych organizowanych przez uczenie wyższe. Dzięki temu poznamy świat fizyki z trochę innej perspektywy niż ta prezentowana na lekcjach fizyki. Przystąpienie do (czy nawet stworzenie) kola naukowego to również coś, co warto rozważyć.
Jaki dział fizyki jest najbardziej przyszłościowy?
Opinie na ten temat są bardzo różne: ja jestem od wielu lat związana z fizyką ciała stałego więc z mojej perspektywy to właśnie fizyka ciała stałego jest działem fizyki o bardzo dużym potencjale rozwojowym. Fizyka ciała stałego rozwija się bardzo dynamicznie realizując potrzeby społeczeństwa. Badania ciał stałych i modyfikacja ich własności prowadzą do rozwoju technologii pozwalających uzyskać czystą energię (instalacje fotowoltaiczne), wyprodukować bezemisyjne samochody, czy zaprojektować i wyprodukować urządzenia elektroniczne takie jak diody, czy tranzystory stanowiące kluczowy element telefonów, czy komputerów. Fizyka ciała stałego pozwala również na wytwarzanie materiałów o specyficznej funkcjonalności co może prowadzić np. do dalszej miniaturyzacji urządzeń elektronicznych, a także prowadzić do rozwoju nowych technik diagnostycznych i terapeutycznych w medycynie. Dlatego też wydaje mi się, że ten dział będzie w przyszłości dalej bardzo intensywnie się rozwijać.
Czy jest jakieś fizyczne pytanie, na które chciałaby Pani znać odpowiedź?
Przeglądałam ostatnio listę nierozwiązanych do tej pory problemów fizyki. Lista jest bardzo obszerna. problemy z wielu działów fizyki są bardzo ciekawe i trudno mi wskazać jeden konkretny przykład; spoza działu fizyki ciała stałego byłyby to chyba zagadnienia związane z ciemną materią - czy istnieje. jaka jest jej natura, czy ma wpływ na zwykłą materię?
Jaki wpływ ma na nas fizyka?
Jak wspomniałam wcześniej fizyka jest wszędzie, gdzie spojrzymy, jak nauka bada wszystko, co ma miejsce we wszechświecie i poszerza granice naszej wiedzy o przyrodzie. Fizyka jest niezbędna w zrozumieniu zjawisk naturalnych takich jak trzęsienie ziemi czy erupcje wulkanów pozwala również badać i przewidywać zjawiska pogodowe, może również odgrywać ważną rolę w opracowywaniu strategii przeciwdziałania zmianom klimatu, czy w rozwoju czystszych źródeł energii. Rozwój fizyki pozwolił na opracowanie technologii, z których na co dzień korzystamy i które poprawiają jakość naszego życia. Trudno wyobrazić sobie świat, w którym nie ma telefonów, komputerów, transportu lotniczego czy zaawansowanej diagnostyki medycznej. Fizyka odgrywa znaczącą rolę w rozwiązywaniu problemów ludzkości, ale trzeba pamiętać o tym, że technologie, które dzięki niej powstają mogą również stanowić zagrożenie dla człowieka i dla środowiska (broń jądrowa, degradacja środowiska, zmiany klimatu).
Czy myśli Pani, że w przyszłości dużo osób będzie pracowało w zawodach związanych z fizyką?
Żyjemy w społeczeństwie opartym w dużej mierze na technologii, a dążąc do poprawy jakości naszego życia, przy jednoczesnym dbaniu o środowisko, technologie te będziemy w dalszym ciągu rozwijać. Potrzebni są zatem specjaliści z zakresu nauk ścisłych i technicznych zarówno do projektowania, wytwarzania, utrzymania istniejącej infrastruktury. Potrzebni są także naukowcy, którzy będą pogłębiać wiedzę, dokonywać nowych odkryć i rozwijać kolejne technologie. Stopień naukowy z fizyki jest doskonałym punktem wyjścia do kariery naukowej, ale też do pracy w przedsiębiorstwach i firmach związanych z ochroną zdrowia, ochroną środowiska czy laboratoriach pracujących na rzecz przemysłu. Absolwenci studiów związanych z fizyką są również poszukiwani w zawodach związanych z biznesem, finansami, IT. Także myślę, że liczba pracowników związanych z naukami ścisłymi i technicznymi będzie się powiększać.
Jakimi cechami powinien odznaczać się fizyk? Wydaje mi się, że bardzo ważnymi cechami w pracy fizyka są: nastawienie na rozwiązanie problemu oraz związana z tym cierpliwość i krytyczne myślenie. W dużym uproszczeniu próbując np. eksperymentalnie rozwiązać jakiś problem naukowy musimy (1) dobrze zdefiniować problem i zaplanować działania lub przyjąć jakąś hipotezę, które to przybliżą nas do rozwiązania problemu. (2) znaleźć odpowiednie narzędzia do zebrania danych, (3) przeprowadzić badania, (4) przeanalizować uzyskane wyniki i (5) wyciągnąć wnioski ze zrealizowanych badań, a na sam koniec (6) wnioski te popularyzować np. w postaci publikacji naukowych, raportu z badań czy prezentacji na konferencji naukowej. Proces ten jest czasochłonny, nawet jeśli wszystko dobrze zaplanowaliśmy. Musimy być też świadomi tego, że czasem dany eksperyment trzeba będzie powtórzyć albo że uzyskany wynik nie zgadza się z założoną hipotezą i trzeba ponownie wszystko przemyśleć, a potem całą procedurę badawczą ponowić. Dlatego też cierpliwość i krytyczne myślenie są bardzo ważne.
O czym warto pamiętać ucząc się fizyki?
Lepiej zrozumieć jakieś zagadnienie niż uczyć się go na pamięć - chociaż czasem jest to trudne. Dlatego powiedziałabym, że systematyczne uczenie się jest kluczowe. Poznanie różnego rodzaju praw, zasad, zjawisk, jest niezbędne, ale wyćwiczenie myślenia poprzez analizę prostych problemów jest również bardzo istotne. Zadania rachunkowe, pytania dyskusyjne to coś, czego ucząc się fizyki nie powinniśmy omijać bo to właśnie umiejętność rozwiązania prostych problemów pozwala w późniejszym czasie skutecznie rozwiązywać te trudniejsze. Warto również rozwijać swoje zdolności matematyczne i wszelkie wątpliwości próbować wyjaśnić albo samemu zapoznając się z różnymi źródłami na dany temat, albo prosząc rówieśników czy nauczyciela o pomoc. Znajomość języka angielskiego jest też cenna: wiele wartościowych opracowań, materiałów naukowych z zakresu fizyki jest dostępna jedynie w języku angielskim.
Czy zastanawiała się kiedyś Pani nad zmianą zawodu? Jeśli tak to na jaki?
Jak każdy rozważałam różne opcje zatrudnienia; Jeśli miałabym zrezygnować z pracy na uczelni (czego nie planuję) to opcja pracy w jakimś przemysłowym laboratorium w dziale badań i rozwoju albo dziale kontroli jakości byłaby dla mnie najciekawsza. Nie do końca byłaby to jednak zmiana zawodu.
Co Pani sprawia największą trudność w Pani pracy? Zarządzanie czasem i ustalanie priorytetów jest dużym wyzwaniem w pracy naukowca.
Czy uważa Pani, że każdy może zostać fizykiem?
Różne osoby mają różne zainteresowania, nie każdy chce zostać fizykiem. Ale dla osób, które interesują się naukami ścisłymi czy szeroko rozumianą technologią, fizyka może być dobrym wyborem. Nie trzeba być geniuszem, żeby zostać fizykiem - to raczej ciekawość świata, determinacja i wytrwałość pozwoliły wielu fizykom ukończyć studia i realizować swoje pasje w wymarzonej pracy.
Po co nam fizyka? Czy dałoby się żyć bez fizyki?
Fizyka jest najbardziej podstawową nauką pozwalającą zrozumieć ogólną naturę świata przyrody, ale też kształtować otaczający nas świat. Bez wiedzy, jaką mamy dziś dzięki rozwojowi fizyki, wiele technologii np. wykorzystujących ciepło, światło, dźwięk, elektryczność nie istniałoby. Życie bez samochodu, telefonu komórkowego, zaawansowanej diagnostyki medycznej jest oczywiście możliwe. ale czy byłoby lepsze? Ciekawość praw natury (natura nie odkryła jeszcze wszystkich swoich tajemnic). ale także potrzeby społeczeństwa są siłą napędową dalszego rozwoju fizyki, dlatego też myślę, że fizyka jako nauka będzie nam zawsze towarzyszyła.
mgr Sebastian Pawlus
Co sprawiło że Pan/Pani zainteresował się fizyką?
- Zainteresowałem się fizyka właściwie wybierając kierunek studiów. Dobrze radziłem sobie z matematyką ale fizyka jest bliższa życia codziennego więc wybrałem studia z fizyki. A w trakcie studiów okazało się że mam dużo i matematyki i fizyki. Na początku to była jednak tylko fizyka trochę jak w szkole tylko bardziej zaawansowana. Dopiero kiedy wybierałem tematykę pracy magisterskiej to wtedy odkryłem że najbardziej interesuje mnie fizyka molekularna. I tak jest do dzisiaj.
Co najbardziej Pan/Pani lubi w swoim zawodzie?
- Jestem naukowcem/badaczem i nauczycielem akademickim. Jak naukowiec najbardziej lubię rozwiązywać problemy naukowe (realizować projekty), którymi nikt na świecie jeszcze się nie zajął. A jako nauczyciel lubię obserwować jak wiedzą, którą przekazuje sprawia, że studenci odkrywają że to czego się uczą do czegoś się przydaje i jak zaczynają rozumieć, co robią.
Jakie studia Pan/Pani ukończył/ukończyła? - fizyka magisterska (5-letnia)
Jaki jest Pana/Pani ulubiony dział fizyki? - fizyka molekularna
Jaki według Pana/Pani fizyka ma wpływ na nasze codzienne życie?
- Np. komunikacja komórkowa, w tym 5G, komputery, smartfony, samochody elektryczne, nowoczesne samoloty, fotowoltaika i inne technologie związane z tzw. zielonymi źródłami energii, wytwarzanie nowych ekologicznych tworzyw sztucznych, itp. - nie byłoby żadnego z tych przykładów bez fizyki. Zatem bez fizyki nasze życie codzienne byłoby bez internetu, telefonów komórkowych, telewizji, sprzętów AGD czy aparatury medycznej takiej jak tomograf komputerowy
Czy warto uczyć się fizyki?
- Warto z przynajmniej dwóch powodów. Po pierwsze, i jest to powód mniej ważny, jeśli ktoś chce zrozumieć jak funkcjonuje to co nas otacza to poznanie fizyki dostarczy takich informacji. Czyli fizyka jest dla osób ciekawych. Po drugie, warto uczyć się fizyki ponieważ przy tej okazji nabywa się nie tylko wiedzy jak funkcjonuje świat wokół nas, ale również tego jak logicznie myśleć, jak rozwiązywać problemy i realizować różne projekty, poznaje się zastosowanie matematyki, uczy się współpracy w zespole, poznaje się związki między fizyka i chemia oraz nowoczesna techniką.
Czy trudno zostać fizykiem?
- Nie, jeśli ktoś zajmuje się tematyką, która go interesuje. Np. mnie trudno byłoby zostać astrofizykiem, ponieważ ten dział fizyki mnie nie interesuje. Za to lubię i dobrze sobie radzę w tematyce fizyki medycznej. Na szczęście można się zajmować tym co nas interesuje a nie całą fizyką.
Jaką radę dałby/dałaby Pan/Pani komuś zainteresowanemu fizyką?
- Sugeruję, żeby taka Osoba rozwijała swoje zainteresowania w trakcie studiów. Kierunków studiów dotyczących różnych działów fizyki jest sporo, często łączących fizykę np. z medycyną lub farmacją.
Jaki dział fizyki jest najbardziej przyszłościowy?
- Jest ich kilka, nie koniecznie w takiej kolejnosci: fizyka jądrowa związana z energetyka jądrowa, fizyka nowych materiałów np. perowskitowych do zastosowań w fotowoltaice, polimerów biodegradowalych, itp., fizyka molekularna - w połączeniu z chemią i farmacją - zajmująca się wytwarzaniem nowych lekarstw. To kilka przykładów.
Czy jest jakieś fizyczne pytanie na które chciałby/ chciałaby Pan/Pani znać odpowiedź?
Jest ich kilka. Jednym z nich jest odpowiedź na pytanie, jak tworzą się szkła.
Jaki wpływ ma na nas fizyka?
Skoro bez wiedzy fizycznej nie mogłyby rozwinąć się ani komputery, ani smartfony, ani technologia 5G, ani nawigacja GPS, więc wpływ fizyki na nas jest olbrzymi. Bez znajomości fizyki nasz świat wyglądałby inaczej.
Czy myśli Pan/Pani, że w przyszłości dużo osób będzie pracowało w zawodach związanych z fizyką?
- Już w tej chwili większość osób pracuje w takich zawodach, chociaż nie zdaje sobie z tego sprawy. Np Każdy lekarz, który wykonuje badanie USG albo mierzy ciśnienie krwi wykorzystuje fizykę chociaż raczej o tym nie myśli w trakcie badania.
Jakimi cechami powinien odznaczać się fizyk? - Ciekawość, gotowość do nauki, logiczne myślenie, pomysłowość, umiejętność współpracy.
O czym warto pamiętać, ucząc się fizyki? - Warto pamiętać, że fizyka jest po coś. Nie warto uczyć się fizyki na pamięć ale starać się ją zrozumieć. Wówczas rozumie się jak działa otaczający nas świat.
Czy zastanawiał/zastanawiała się kiedyś Pan/Pani nad zmianą zawodu?
Jeśli tak, to na jaki?
- Nie, dobrze sobie radzę w tym co robię.
Co Panu/Pani sprawia największą trudność w Pana/Pani pracy?
- Dobrze sobie radzę z wykonywaniem badań ale miewam problemy z częścią teoretyczną. Czyli wzory bywają trudne.
Czy uważa Pan/Pani, że każdy może zostać fizykiem?
- Nie, tylko osoba która zrozumie fizykę. Nie musi rozumieć całej ale przynajmniej tę część, którą się zajmuje.
Po co nam fizyka?
- Skoro tyle rzeczy wokół nas, o niektórych wspomniałem wczesniej, opiera się na fizyce, to znaczy, że fizyka jest nam chociażby po to żeby świat się rozwijał.
Czy dałoby się żyć bez fizyki?
- Czy bez wiedzy, która daje fizyka? Tak, ale wówczas nasze życie wyglądałoby pewnie tak jak 300 lat temu.
